Weefgetouwen - Weaving looms

Er zijn veel verschillende weefgetouwen waar je op kunt kaartweven. Maar zijn ze allemaal even makkelijk in gebruik? En welke zijn afgeleid van historische voorbeelden uit bijvoorbeeld de Vikingtijd of de middeleeuwen?

In het begin dacht ik dat het weefgetouw een groot aandeel heeft in hoe mooi je band er uit gaat zien. Dit is niet helemaal waar. Het weefgetouw vergemakkelijkt vooral je werk. Elk model heeft zijn voor- en nadelen. En voor iedere techniek heb ik persoonlijke voorkeuren ontwikkeld. Dit is met het leren van kaartweven vooral een kwestie van uittesten en proberen.

Ik zal alle weefgetouwen in de Nederlandse- en Engelse benaming noemen. Zelf heb ik leren weven met de Engelse benamingen. In het algemeen is er meer te vinden op het internet en in boeken als je in Engelse termen zoekt dan in Nederlandse termen. Maar omdat ik mij nu nog het meeste richt op de Nederlandse wevers/weefsters zal ik de Nederlandse termen er bij vermelden. Soms zijn er helaas geen Nederlandse benamingen en zal ik de Engelse gebruiken.

Kantnotitie: ik ben geen historicus, alle informatie die ik hier heb staan heb ik gevonden op het internet en in boeken. Afbeeldingen van historische schilderijen heb ik waar bekend de informatie aan toegevoegd, foto's die ik heb gebruikt van anderen heb ik benoemd naar de maker. Mocht je aanvullingen hebben hoor ik het heel graag!

 

There are many different looms you can use for tabletweaving. But are they all equally easy to use? And which ones are derived from historical examples from, say, Viking times or the Middle Ages?

At first, I thought that the loom had a big part to play in how beautiful your work will look. This is not entirely true. The loom makes your work easier. Each model has its advantages and disadvantages. And for each technique, I have developed personal preferences. Learning tabletweaving is mainly a question of trial and error.

Side note: I am not a historian, all the information I have here I have found on the internet and in books. Pictures of historical paintings I have added the information where known, pictures I have used of others I have named to the maker. If you have any additions, please let me know!

 

Backstrap weven

Op deze manier bind je de draden tussen jezelf en een "vast" punt in je omgeving. Dit kan een deurhendel zijn, maar ook een tafel, boom, paal, haak in de muur o.i.d. De meest simpele manier om de draden aan jezelf te bevestigen is door ze aan de gesp van een stevige riem te knopen of lussen. Maar er zijn ook vernuftige attributen (in het Engels heet het een band lock, zie afbeelding hier onder) voor om ook dit te vergemakkelijken.

Voordelen: je kunt de spanning van de draden makkelijk reguleren, je hebt weinig spullen nodig, neemt weinig plaats in beslag, makkelijk vervoerbaar en simpel om op te bergen.

Nadelen: Doordat je continu in dezelfde houding gebukt zit kan het voor rugpijn zorgen. En je kunt niet snel opstaan om bijvoorbeeld een kop thee te pakken (Been there, done that. Toen ik mijzelf kaartweven aan het leren was, was dit de eerste manier waarop ik het probeerde. Na een uur fröbelen wilde ik opstaan om even mijn rug en benen te strekken. Laten we zeggen dat het snel opstaan terwijl er een band aan je middel geknoopt zit niet erg bevorderend is voor de al reeds bestaande rugpijn).

Historie: Omdat deze manier van weven geen tot weinig objecten nodig heeft zijn er geen historische vondsten van. Maar het is zeer aannemelijk dat men vroeger via deze manier deed weven.

Backstrap weaving

In this way you tie the warp between yourself and a "fixed" point in your environment. This can be a door handle, but also a table, tree, pole, hook in the wall, etc. The simplest way to attach the warp to yourself is by tying or looping them to the buckle of a sturdy belt. But there are also ingenious devices (called a band lock, see picture below) to make this easier.

Advantages: you can easily regulate the tension of the threads, you don't need much equipment, takes up little space, easy to transport and simple to store.

Disadvantages: Because you are constantly hunched over in the same position, it can cause back pain. And you can't get up quickly to grab a cup of tea, for example (Been there, done that. When I was teaching myself tabletweaving, this was the first way I tried it. After an hour of fiddling, I wanted to get up and stretch my back and legs. Let's just say that standing up quickly with a strap tied to your waist is not very helpful for your already existing back pain).

History: Because this method of weaving requires few or no objects, there are no historical finds of it. However, it is very likely that people used to weave in this way.

 

Het begin van je band knoop/lus je aan je riemgesp. Zo reguleer je zelf de spanning door iets naar voren of naar achteren te leunen.

Een band lock. Foto van: https://www.belindarose.co.uk/product/lock-band/

Weefplank

De naam zegt het al; een plank waarop je de draden spant tussen twee vaste stukken. De plank kan zo lang of kort zijn als je zelf wilt. De eerste weefplank die ik heb heeft mijn opa gemaakt. Het bestaat uit een recht stuk hout met aan de uiteinden rechthoekige stukken hout bevestigd met bouten en vleugelmoeren. Door de vleugelmoeren kan ik de stukken hout van elkaar los maken. Daar tussen klem ik de band. De andere kant van de band (de losse draden) knoop ik om het ronde stuk heen, of ik bevestig ze zoals aan de eerste kant tussen de houtstukken met de vleugelmoeren.

Natuurlijk kan het ontwerp van een weefplank er ook anders uit zien met andere bevestigstukken.

Voordelen: je kunt de band makkelijk opgespannen laten staan als je even niet wilt weven. Als je de weefplank vrij compact houd is het opbergen hiervan geen probleem. Voor kortere banden (onder de 4 meter) vind ik een weefplank persoonlijk het fijnste weven!

Nadelen: voor banden langer dan 4 meter, of voor banden waar je veel twist (opbouw van draaiing in de draden) krijgt is de weefplank weer niet zo functioneel. Aangezien je de kant van de losse draden moet losmaken om eventuele twist met je handen er uit te duwen is het erg moeilijk als je met een lange lengte te maken hebt. Daarvoor zijn er andere systemen van weven die ik verder nog uitleg (warp weighted looms).

Historie: Van de weefplank zijn zo ver ik weet geen historische vondsten gedaan.

 

Board Loom

The name says it all; a board on which you stretch the warp between two fixed pieces. The board can be as long or short as you like. The first board I have was made by my grandfather. It consists of a straight piece of wood with rectangular pieces attached to the ends by bolts and wing nuts. The wing nuts allow me to separate the pieces of wood. I clamp the warp between them. The other side of the warp (the loose threads) I tie around the round piece, or I attach them as on the first side between the pieces of wood with the wing nuts.

Of course, the design of a weaving board can also look different with different fasteners.

Advantages: you can easily leave the warp when you don't want to weave. If you keep the weaving board quite compact, storing it is no problem. For shorter bands (under 4 metres) I personally find the weaving board the best!

Cons: For bands longer than 4 meters, or for bands where you get a lot of twist (build up of twist in the threads) the weaving board is again not so functional. Since you have to loosen the side of the loose threads to push out any twist with your hands, it is very difficult when you are dealing with a long length. There are other systems of weaving that I will explain later (warp weighted looms).

History: As far as I know there are no historical findings of the weaving board.

 

Dit is de weefplank, een simpel ontwerp met twee dwarsbalken en een rondbalk. Deze weefplank is te gebruiken als gewichtengetouw (de draden hangen van het getouw af) en als standaard; door de draden aan de rondbalk of dwarsbalk te bevestigen. This is the weaving board, a simple design with two crossbars and a round beam. This weaving board can be used as a weight loom (the threads hang off the loom) and as a stand; by attaching the threads to the round beam or cross beam.

Deze weefplank is zonder metalen vleugelmoeren, zodat ze mee kan op historische evenementen. De rondbalken zijn te verstellen zodat men de band niet van het weefgetouw af hoeft te halen. This weaving board is without metal wing nuts, so it can be taken to historical events. The round bars can be adjusted so that one does not have to take the strap off the loom.

Gewichtengetouw

Bij deze manier van weven maakt men gebruik van gewichten aan de ongeweven kant van de band. Door de gewichten houdt je de draden op spanning. Doordat je de draden niet als een grote bundel aan een vast punt hebt bevestigd, kun je de twist er heel gemakkelijk met je vingers uit duwen. De gewichten kunnen van steen zijn, maar ook van klei, metaal of hout. De gewichten die ik heb gebruikt (totaal niet historisch) zijn zware metalen bouten. Aan de bout heb ik de complete warp (kettingdraden) gespannen. De regel telt: één bout per kaart. Dus bij het standaard kaartweven zitten er 4 draden om één bout gedraaid. Het bundeltje van 4 draden bevestig ik door een simpele lus knoop te maken (zie fotoreeks, deze volgt nog). De bout gaat om zijn eigen as draaien tot de twist er helemaal uit is.  

Voordelen: voor banden langer dan 4 meter is deze manier van weven ideaal! Je kunt al het overige draad op de bouten draaien zonder dat ze in de knoop raken. Ook voor patronen waar erg veel twist opbouw is, is het een van de fijnste manieren om te weven. Je bent niet meer uren kwijt met het ontwarren van de draden.

Nadelen: het neemt iets meer ruimte in beslag doordat je de gewichten hebt hangen. Ook is een warp weighted loom een uitdaging om te vervoeren. Hierbij moet je dus eerst de gewichten veiligstellen. Tevens als je bij de standaard bouwmarkt een set van 24 bouten haalt ben je al snel zo'n 25 euro kwijt. Dus daar moet je ook mee rekening houden.

Historie: Een warp weighted loom om specifiek mee te kaartweven is niet gevonden. Maar wel zijn er gewichten gevonden die men gebruikte op grote staande weefgetouwen waar mooie kleden en andere stukken textiel op gemaakt konden worden. Deze manier van weven werd al sinds de Steentijd, zo'n ruwweg 1200 jaar geleden, beoefend.

 

Warp Weighted Loom

This method of weaving uses weights on the unwoven side of the band. The weights keep the threads under tension. Because you have not attached the threads as a large bundle to a fixed point, you can easily push out the twist with your fingers. The weights can be made of stone, but also of clay, metal or wood. The weights I used (not historicly accurate at all) are heavy metal bolts. On the bolt I have stretched the complete warp. The rule is: one bolt per card. So in standard card weaving, there are 4 threads wrapped around one bolt. I attach the bundle of 4 threads by making a simple loop knot (see photo series, this will follow). The bolt rotates around its own axis until the twist is completely gone.

Advantages: for bands longer than 4 metres, this way of weaving is ideal! You can spin all the remaining thread on the bolts without them getting tangled. Also for patterns where there is a lot of twist, this is one of the nicest ways to weave. You don't have to spend hours untangling the threads.

Disadvantages: it takes up a bit more space because you have the weights hanging down. A warp weighted loom is also a challenge to transport. So you must first secure the weights. Also, if you buy a set of 24 bolts at a DIY store, you will quickly lose about 25 euros. So you also have to take that into account.

History: A warp weighted loom specifically for card weaving has not been found. However, weights have been found that were used on large standing looms, on which beautiful carpets and other pieces of textile could be made. This way of weaving has been practised since the Stone Age, roughly 1200 years ago.

 

Een warp weighted loom zonder kaarten. Van West Stow. Micel Folcland. A warp weighted loom without cards. From West Stow. Micel Folcland.

De bouten die ik gebruikt heb wegen ongeveer 50 gram, voor een zijden band. Als je een dikkere draad gebruikt heb je vanzelfsprekend meer gewicht nodig. The bolts I used weigh about 50 grams, for a silk band. If you use a thicker thread, you will obviously need more weight.

Box Loom

Dit is eigenlijk een weefgetouw voor bandweven met een kam maar het kan natuurlijk ook voor kaartweven gebruikt worden. De box loom werkt in principe hetzelfde als de weefplank, maar dan heeft het opstaande zijkanten en lijkt het op een "doosje" met rondhout aan weerskanten om je band aan te bevestigen. Deze box looms zijn vaak klein en makkelijk op schoot te gebruiken.

Voordelen: erg klein van stuk en daardoor gemakkelijk te vervoeren en op te bergen. Makkelijk op schoot of op een tafel te gebruiken.

Nadelen: je weefruimte is ook erg klein waardoor je vaak je band los zal moeten maken om de twist er uit te draaien en zo weer verder te kunnen weven. Maar als je bijvoorbeeld een langzaam wevende techniek gebruikt als brocheren (brocading Engels) is het niet per se een nadeel.

Historie: de box loom werd vooral vanaf de 16e tot de 19e eeuw gebruikt voor bandweven. Wellicht is het ook gebruikt geweest voor kaartweven, maar hier kan ik geen bewijs van vinden.

 

This is actually a loom for tabletweaving with a rigid heddle, but of course it can also be used for tabletweaving. The box loom works basically the same way as the weaving board, but it has raised sides and looks like a "box" with spars on either side to attach your band to. These box looms are often small and easy to use on your lap.

Advantages: very small and therefore easy to transport and store. Easy to use on your lap or on a table.

Disadvantages: your weaving space is also very small so you will often have to loosen your band to take out the twist and continue weaving. But if you use a slow weaving technique like brocading it is not necessarily a disadvantage.

History: The box loom was mainly used from the 16th to the 19th century for band weaving. Maybe it was also used for tabletweaving, but I can find no evidence of this.

 

Christine de Pizan Epitre d'Orthea, Den Haag KB 74 G27 fol. 59v

Oseberg-stijl weefgetouw

Wil je het meest historisch getrouw gaan weven? Dan is dit het weefgetouw wat je het meeste tegen zult komen. In de Viking-tijd tot in de Middeleeuwen werd dit model weefgetouw veelvoudig gebruikt.

Dit weefgetouw is eigenlijk bedrieglijk simpel; het bestaat uit één of twee horizontale latten, en twee verticale latten. Tussen de verticale latten span je je draden. De techniek werkt ongeveer hetzelfde als bij de weefplank. Dat wil zeggen dat je de ongeweven draden om de lat draait en los maakt als je de twist er uit moet halen.

Voordelen: dit weefgetouw kunt je geheel demontabel maken als je wilt (zoals mijn opa heeft gemaakt voor mij) zodat je uiteindelijk een klein pakketje hebt om mee te nemen op evenementen of demonstraties. Maar je kunt hem ook als een solide weefgetouw maken natuurlijk. Dit historisch correcte weefgetouw is een interessant object om naar te kijken voor bezoekers van historische evenementen, verder is het makkelijk weven als je er met een krukje langs gaat zitten.

Nadelen: doordat het een vrij lang weefgetouw is, is het een uitdaging om de spanning op de draden allemaal gelijk te houden. Dit kan soms best vervelend zijn, afhankelijk van welk materiaal je gebruikt.

Historie: in het Oseberg graf (dateert uit ca. 834, dichtbij Tønsberg, Noorwegen) zijn vondsten gedaan van dit model weefgetouw, zelfs nog opgespannen met 52 (!) kaarten. Het graf was van 2 vrouwen die rijkelijk begraven waren in het zogenoemde Oseberg schip. In het graf waren ook kaartweefbanden gevonden. Hier ga ik een andere keer verder op in.

Maar ook in de middeleeuwen zie je dit model weefgetouw vaak terug komen in schilderijen. Ook zie je variaties hier op, met een hoge horizontale 3e balk. Wellicht werd de balk verhoogd zodat het weven vergemakkelijkt wordt en je niet met je knieën tegen de balk aan zit te duwen tijdens het weven (dit is uit eigen ervaring).

 

Oseberg-style loom

Do you want to weave the most historically accurate weave? Then this is the loom you will come across the most. From the Viking era to the Middle Ages, this model of loom was used many times.

This loom is actually deceptively simple; it consists of one or two horizontal slats, and two vertical slats. You stretch your threads between the vertical slats. The technique works in much the same way as with the boardloom. That is, you twist the unwoven threads around the lath and loosen them when you need to get the twist out.

Advantages: this loom can be completely dismantled if you want (like my grandfather made for me) so that you end up with a small package to take to events or demonstrations. But you can also make it as a solid loom of course. This historically correct loom is an interesting object to look at for visitors of historical events, furthermore it is easy to weave when you sit next to it with a stool.

Cons: Because it is a rather long loom, it is a challenge to keep the tension on the threads equal. This can sometimes be quite annoying, depending on which material you use.

History: In the Oseberg burial (dating from ca. 834, near Tønsberg, Norway), finds have been made of this model of loom, even strung up with 52 (!) cards. The grave belonged to two women who were richly buried in the so-called Oseberg ship. Tablet woven bands were also found in the grave. I will go into this in more detail another time.

But also in the middle ages you see this model of loom often in paintings. You can also see variations on this, with a high horizontal 3rd beam. Perhaps the beam was raised to make the weaving easier and to prevent you from pushing against the beam with your knees (this is from my own experience).

 

Book of Hours, MS M.395 fol. 26v. The Morgan Library & Museum

Schetsen van het Oseberg weefgetouw. Sketches of the Oseberg Loom.

 

15th century France, Cambridge Harvard University Houghton Library, MS Richardsom 042, fol. 20

Bandweefgetouw

Officieel is dit geen kaartweefgetouw, maar een bandweefgetouw, zoals de naam al zegt natuurlijk. Maar ook hier kun je prima op kaartweven. Je spant de draden om alle stokken heen, en knoopt ze weer aan het begin stuk van je draden, en zo kun je je band behoorlijk lang maken zonder dat je met een bundeltje losse draden zit zoals bij de weefplank of het Oseberg weefgetouw. Omdat de draden als het ware één oneindige lus zijn, en de totale lengte van de draden krimpt door het weven, is het belangrijk om door middel van de stelstok de spanning te regelen.

Voordelen: handig weefgetouw om op te bergen en om een band van behoorlijke lengte te maken zonder dat je met een bundel losse draden zit die in de knoop kunnen raken.

Nadelen: de twist van de draden kun je simpel met je vingers over elke stok van de inkle loom heen duwen. Tot dat je bij je beginpunt van de band aan komt. Dan bouwt de twist zich daar op en zul je met een spanningsverschil van de draden of een te heftige twist opbouw komen te zitten wat het weven bemoeilijkt. Om dit op te lossen kun je zogenoemde wartels (fishing swivels in het Engels) gebruiken. Je knoopt het begin van de draad aan de wartel, spant de draad over de benodigde stokken en knoopt het uiteinde van de draad aan de andere kant van de wartel. Bij twistvorming duw je de twist naar de wartel toe. Deze zal om zijn eigen as gaan draaien waardoor de twist wordt opgelost! Een erg vernuftige manier maar het vergt wel enige oefening en geduld om alle draden zo te bevestigen.

Historie: ergens tussen de 18e en 19e eeuw is het bij nu ons bekende Inkle loom ontstaan in Engeland. Vanuit daar is het bekender geworden in andere landen en heeft het haar intrede gemaakt als standaard weefgetouw voor het bandweven. De techniek achter het bandweven bestond al langer en dit werd met een bandweefkam gedaan.

 

Inkle loom

Officially this is not a tablet weaving loom, but a inkle loom, as the name suggests of course. But it is also very suitable for card-weaving. You tighten the threads around all the poles, and knot them back to the beginning of your threads, and in this way you can make your band quite long without having to deal with a bundle of loose threads like with the weaving board or the Oseberg loom. Because the threads are like one infinite loop, and the total length of the threads shrinks by the weaving, it is important to regulate the tension with the adjusting stick.

Advantages: handy loom to store and to make a band of decent length without having to deal with a bundle of loose threads that can get tangled.

Cons: the twist of the threads can be easily pushed over each stick of the inkle loom with your fingers. Until you reach the starting point of the band. Then the twist builds up there and you will end up with a tension difference of the threads or a too heavy twist build up which makes the weaving more difficult. To solve this problem you can use fishing swivels. You knot the beginning of the thread to the swivel, stretch the thread over the required poles and knot the end of the thread to the other side of the swivel. When twisting, you push the twist towards the swivel. The swivel will turn around its own axis and the twist will be solved! A very ingenious way but it takes some practice and patience to fix all the threads in this way.

History: somewhere between the 18th and 19th century, the now familiar Inkle Loom originated in England. From there it has become known in other countries and has made its appearance as the standard loom for band weaving. The technique behind bandweaving already existed and was done with a rigid heddle.

 

Dit is het inkle weefgetouw wat ik heb, deze is speciaal ontworpen om ook op te kunnen kaartweven. Bij "standaard" inkle weefgetouwen staan de stokken op iets andere plaatsen. Hij is in de foto hier boven niet helemaal correct opgespannen, maar je krijgt een globaal idee dat je ook kunt kaartweven op een inkle weefgetouw. This is the inkle loom I have, which is specially designed for card weaving. On "standard" inkle looms, the poles are in slightly different places. In the picture above, it is not stretched correctly, but it gives you a rough idea that you can also weave cards on an inkle loom.

 

In de onderstaande afbeeldingen zijn bandweefkammen te zien.

Universiteitsbibliotheek Heidelberg, Cod. Pal. germ. 848

Grosse Heidelberger Liederhandschrift Codex Manesse, Zürich, ca. 1300 bis ca. 1340

Young Girl Weaving by Carl Larsson 1905