Het laken; een project waar ik van begin tot eind zelf laken stof ga maken!

 

Ik ben op een "missie" om te leren hoe ik zelf Laken kan maken. Het laken stof was in de middeleeuwen (van ongeveer 1200 tot 1800) zeer bekend in Nederland en België. We stonden bovenaan de lijst wat betreft het produceren van superieure kwaliteit laken. Laken is een geweven, wollen stof die na het vollen een "vervilte" uiterlijk krijgt. Het vollen werd gedaan door de stof in een bad met water, urine (ammoniak) en vollersaarde (bentoniet) te dompelen. Vervolgens waren er mensen, de Vollers, die minimaal 2 dagen met hun voeten in het bad op de stof stampten. Daarna werd het gedroogd en uitgerekt. Met een soort kaardeborstel werd de stof geborsteld om alle haren één richting op te krijgen en daarna werd het geschoren. Zo verkreeg men een waterdichte, winddichte maar toch soepele stof van hoge kwaliteit.
 

Na een korte zoektocht over welke wolsoort het meest geschikt was, heb ik besloten om voor de Schotse Cotswold wol te gaan, een wol met een lange vezel die zeer fijn spint. Deze wol werd ook al in de middeleeuwen hoog aangeprezen voor haar superieure kwaliteit. Via Minke Haan kon ik een mooie vacht bemachtigen, wat een krullen zitten hier in! In mijn zoektocht kwam ik ook uit op een verkoper in Engeland, Wingham Wool, die Cotswold lontwol verkocht. Mijn nieuwsgierigheid werd gewekt en ik vond het een uitdaging om te gaan testen welke soort wol het beste zou werken voor mijn proces om een laken op middeleeuwse manier te maken. Nu staan er dus 2 soorten lakens op de planning; vanuit lontwol en vanuit een vacht.

 

Begin maart 2022 begon mijn avontuur echt; ik was begonnen met het spinnen van de lontwol. De draden voor de inslag moesten Z gesponnen worden, met een vrij hoge twist. Wanneer ik deze bulk gesponnen heb gaat de schering gesponnen worden, deze moet in S richting gesponnen worden met juist een lage twist. Weefsels werden vroeger vaak op deze manier geweven. Het zou zorgen voor een evenwichtig weefsel.

Inmiddels ben ik er ook achter gekomen dat het maken van lakens tot in het einde van de 18e eeuw werd gedaan. Daarna kwam de industrie op gang en werd het maken van lakens machinaal overgenomen.

Het vollen (het vervilten van de geweven stof) werd gedaan door Vollers die minimaal 2 dagen in een kuip met water, urine en witte klei stonden te stampen. Na de middeleeuwen, rond het begin van de 17 eeuw vond men de volmolen uit. Dit is een op waterkracht gestuwde molen die voorzien is van "houten voeten" die vervolgens de wol dagenlang kunnen stampen.

En laat er nou in 2021 in Merselo (Noord-Limburg, 15 minuten rijden vanuit mij!) een volmolen te zijn gereconstrueerd! Dit is hoogst waarschijnlijk de enigste operationele volmolen in heel West Europa, en het is iedere zondag van 11.00 uur tot 16.00 uur te bezoeken. Hier ga ik natuurlijk zo snel mogelijk naartoe! Hoe gaaf zou het zijn als ik in deze volmolen mijn lakens mag laten vollen!? Al wil ik nog steeds op de ouderwetse manier in een kuip gaan stampen ;) gewoon alleen al om het verschil te zien tussen de manieren van vollen.

 

Binnen een aantal maanden hoop ik het spinnen afgerond te hebben, en kan het wassen en "lijmen" van de draden beginnen, en dan op naar de volgende hoofdstukken van het avontuur.

 

Binnenkort komt er meer hier over te staan!

Heerlijk in het zonnetje zitten spinnen met een "zakje" lontwol.

Al een heel eind op weg met het spinnen van de inslag.